با بررسی اجمالی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، درمی‌یابیم یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین ارکان نظام جمهوری اسلامی، مجلس است.
در ادامه به برخی از وظایف و اختیارات اساسی مجلس شورای اسلامی اشاره می‌کنیم:
– طبق اصل ۹۱ قانون اساسی، نیمی از اعضای شورای نگهبان (حقوقدانان) توسط رئیس قوه قضاییه به مجلس شورای اسلامی معرفی و با رای نمایندگان مجلس انتخاب می‌شوند.
لازم به ذکر است احراز صلاحیت اعضای خبرگان رهبری، رئیس جمهور و نمایندگان مجلس بر عهده‌ی شورای نگهبان است که در این صورت به طور غیر مستقیم نمایندگان مجلس در انتخاب رهبری، رئیس‌جمهور و نمایندگان مجلس موثر هستند.
– طبق اصل ۸۷، بررسی صلاحیت و رای اعتماد به وزرای دولت، که بالاترین مسئولین اجرایی کشور هستند، بر عهده نمایندگان مجلس است.
– طبق اصل ۷۴، طرح‌ها و لوایح باید در مجلس بررسی و تصویب شود که از جمله‌ی آن می‌توان به بالادستی‌ترین سند اقتصادی کشور در طول یکسال یعنی بودجه سالیانه اشاره کرد.
– طبق اصل ۷۶، مجلس حق تحقیق و تفحص در تمام امور کشور را دارد.
– طبق اصل ۷۹، در حالت جنگ یا شرایط اضطراری، دولت با اجازه مجلس می‌تواند برخی محدودیت‌ها را اعمال نماید.
– طبق اصل ۸۸، نمایندگان حق سوال از وزرا و شخص رئیس‌جمهور را دارند.
– طبق اصل ۸۹، نمایندگان می‌توانند وزرا یا رئیس جمهور را استیضاح کنند.
– طبق اصل ۹۰، هر کس شکایتی از طرز کار مجلس، قوه قضاییه یا دولت داشته باشد، می‌تواند شکایت خود را تقدیم مجلس کند تا در کمیسیون اصل نود بررسی شود.
– طبق اصل ۱۲۵، تمام معاهدات، توافق‌نامه‌ها و پیمان‌های بین‌المللی ابتدا باید به تصویب مجلس رسیده و سپس به امضا رئیس‌جمهور یا نماینده وی برسد.
– طبق اصل ۱۷۵، دو نفر از شش عضو شورای نظارت بر صدا و سیما از بین نمایندگان انتخاب می‌شود.
– طبق اصل ۱۳۹، صلح دعاوی به طرفیت خارجی یا در موارد مهم داخلی باید به تصویب نمایندگان مجلس برسد.
– طبق اصل ۸۰، دادن یا گرفتن وام یا کمک بلاعوض داخلی یا خارجی از طرف دولت باید به تصویب نمایندگان مجلس برسد.
– طبق اصل ۷۸، هرگونه اصلاح خطوط مرزی باید به تصویب نمایندگان مجلس برسد.
– طبق اصل ۵۹، رجوع به آرا عمومی یا همه‌پرسی در امور مهم سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی باید با مصوبه مجلس باشد.
با ملاحظه موارد فوق متوجه می‌شویم که مجلس می‌تواند و باید در راس امور باشد و آیا تاکنون چنین بوده است!؟
